Kościół Katolicki nie jest monolitem. W jego obrębie działa wiele mniejszych wspólnot, niektóre z własnymi zatwierdzonymi przez hierarchię programami duszpasterskimi i statutami. Za każdą wspólnotą stoją jednak konkretni ludzie, a ich działania mogą odbiegać od ideału zapisanego na papierze. W pracy naszych ośrodków spotykaliśmy przypadki, w których brak reakcji na nadużycia i manipulację występujące w grupie, doprowadzał do stopniowego przekształcenia się zdrowej wspólnoty w grupę destrukcyjną (sektę).

Grupa destrukcyjna

  • 1. Grupa zamknięta
  • 2. Podwójna prawda, inna dla liderów inna dla adeptów. Różne normy zależne od stopnia wtajemniczenia.
  • 3. Po wstąpieniu do grupy osoba otrzymuje nową tożsamość przy radykalnym zanegowaniu dotychczasowego życia.
  • 4. Uczestnictwo w grupie jest totalne. Wszystkie zaangażowania podporządkowane są grupie, to ona jest najważniejsza.
  • 5. Zastępowanie podmiotowości osoby ludzkiej podmiotowością grupy
  • 6. Budowanie murów pomiędzy grupą i społeczeństwem. Poczucie wybrania i pogardy dla inaczej myślących i wierzących
  • 7. Pseudoekumenizm. Celem rozmów jest pozyskiwanie nowych osób dla grupy. Jeśli rozmowy nie spełniają założonego celu nie są dalej kontynuowane.
  • 8. Miłość okazywana warunkowo np. zależnie od okazywanego grupie/liderowi posłuszeństwa.
  • 9. Udział w grupie zaszczepia lęk i poczucie winy.
  • 10. Utrudnianie odejścia z grupy, wzbudzanie poczucia winy i strachu. Opuszczenie grupy skutkuje zerwaniem więzi z jej członkami.
  • 11. Historia grupy nieudokumentowana. Grupa pojawia się nagle po 2000 lat nieobecności.
  • 12. Radykalizm oddzielający, oparty na biało-czarnej wizji rzeczywistości. Osoby które nie przystaną do grupy są jej wrogami, grozi im śmierć i wieczne potępienie.
  • 13. Stosowanie mechanizmów manipulacji w celu pozyskiwania adeptów i kontroli nad członkami grupy.
  • 14. Dopuszczanie oszustw i kłamstw dla tzw. „dobra grupy”
  • 15. Dowolna i zmienna interpretacja Biblii oparta na wykładni lidera i doraźnych potrzebach grupy.
  • 16. Paranoiczna reakcja na krytykę, traktowaną jako atak na wolność religijną i grupę.
  • 17. Wyrwanie z rodziny i środowiska.

Zdrowa wspólnota

  • 1. Grupa otwarta
  • 2. Jasne cele i struktura. Ta sama prawda dostępna dla wszystkich.
  • 3. Człowiek dojrzewa w procesie wychowania. Nawrócenie nie jest równoznaczne z zanegowaniem całości dotychczasowego życia.
  • 4. Uczestnictwo w grupie jest częściowe. Istnieje wiele aspektów życia za które człowiek jest odpowiedzialny. Wspólnota jest jednym z nich.
  • 5. Osoba ludzka jest podmiotem, wchodzącym w relacje z innymi osobami w obrębie wspólnoty.
  • 6. Dialogi z myślącymi i wierzącymi inaczej. Budowanie współpracy oparte na wartościach ogólnoludzkich.
  • 7. Ekumenizm. Rozmowa prowadzona z szacunkiem ma na celu poznanie poglądów innych osób i wspólne poszukiwanie prawdy
  • 8. Miłość okazywana bezwarunkowo, wypływa z godności osoby.
  • 9. Udział we wspólnocie nie zaszczepia lęku i poczucia winy.
  • 10. Odejście ze wspólnoty jest wolną decyzją jednostki. Nie pociąga ono za sobą konsekwencji zerwania więzi z jej członkami.
  • 11. Udokumentowana ciągłość historii.
  • 12. Radykalizm ewangeliczny, który jest zaproszeniem do życia we wspólnocie. Osoby które nie przystąpią do grupy nie staja się jej wrogami.
  • 13. Obrona prawa do pełniej informacji i odpowiedzialnego oraz wolnego wyboru drogi życiowej
  • 14. Niedopuszczalność oszustw i kłamstw dla dobra grupy. Cel nie uświęca środków.
  • 15. Narzędzia interpretacji Biblii oparte na egzegezie. Stałość doktryny i praktyki duszpasterskiej w jej zasadniczych elementach.
  • 16. Otwartość na konstruktywną krytykę, która powinna prowadzić do wyeliminowania negatywnych zachowań we wspólnocie i do nawrócenia.
  • 17. Umacnianie więzi rodzinnych i społecznych.